ίντεξ

(Ιndex). Ο επίσημος κατάλογος απαγορευμένων βιβλίων (index librorum prohibitorum) της Καθολικής Εκκλησίας, όπως αναφέρεται διεθνώς. Εκτός από ορισμένες περιπτώσεις, η Καθολική Εκκλησία απαγορεύει στους πιστούς της να κατέχουν ή να διαβάζουν τα βιβλία που αναγράφονται στον Ί., προκειμένου να τους προφυλάξει από τους κινδύνους που –κατά τη γνώμη της– μπορούν να προέλθουν από θεωρίες ή από ιδέες τις οποίες αυτή θεωρεί εσφαλμένες ή επικίνδυνες για την ηθική τους. Ο πρώτος επίσημος Ί. συντάχθηκε με εντολή του πάπα Παύλου Δ’ το 1557, ενώ είχαν προηγηθεί περισσότερο ή λιγότερο πλήρεις κατάλογοι βιβλίων, τα οποία ήδη είχαν απαγορευτεί. Το 1571 το έργο της λογοκρισίας ανατέθηκε σε ειδική επιτροπή, τη λεγόμενη του Ί., την οποία ίδρυσε ο πάπας Πίος E’ και την κατήργησε το 1917 ο πάπας Βενέδικτος IE’. Τα καθήκοντά της ανέλαβε τότε άλλη επιτροπή, ειδικό τμήμα της οποίας γνωστοποιούσε κατά διαστήματα τα βιβλία που περιλάμβανε στον Ί. Η τιμωρία των παραβατών ήταν αφορισμός κατά το κανονικό δίκαιο. Μετά τη B’ Σύνοδο του Βατικανού ο κατάλογος απαγορευμένων βιβλίων καταργήθηκε, γιατί η Καθολική Εκκλησία αναγνώρισε στους πιστούς της αρκετή ωριμότητα κρίσης και εκλογής, επαφίοντας στη συνείδηση του καθενός την υποχρέωση να απέχει από το διάβασμα ενός βιβλίου, όταν αυτό μπορεί να αποβεί επιζήμιο στην πίστη και στην ηθική.

* * *

το (Μ ἴνδιξ και ἴνδηξ και ἴντεξ)

δείκτης, πίνακας.

[ΕΤΥΜΟΛ. Μεταφορά στην ελλ. τού λατ. τ. index, -icis].